Maar het kan ook leiden tot verschillende uitdagingen en problemen, op alle vlakken. Het lijkt een luxeprobleem, maar veel hoogbegaafden zijn juist gefrustreerd. Zij volgen opleidingen onder hun niveau of ontwikkelen zichzelf op een andere manier. Ook kan het zijn dat je onder jouw niveau werkt of helemaal niet werkt. Hoogbegaafden zijn intense mensen die veel ratio én veel emotie kennen. Dit goed in balans houden vraagt om sterke zelfsturingsvaardigheden. Bij deze problemen bied ik je als Vaktherapeut de ondersteuning die je nodig hebt en die speciaal voor jou, op maat aangeboden wordt. Vaktherapie moedigt je aan om jouw creativiteit te gebruiken als een manier om emoties te uiten en persoonlijke inzichten te verkrijgen. Het is niet nodig dat je kunt tekenen, creatief bent of hoogstaande kunstwerken in andere zin kunt maken. Ook hebben wij geen test nodig die aantoont dat je hoogbegaafd bent. Als je je herkent in de problematiek is dat voldoende, bovendien is beeldende therapie voor vele mensen geschikt. Wij gaan gewoon op een fijne manier samen werken, in het werken ligt de heling. Als je lastig over jouw problemen kunt praten, of juist heel goed over van alles kunt vertellen behalve over jouw problemen, dan is Vaktherapie beeldend ook heel geschikt voor jou. In het proces komt naar voren waar het om gaat.
Tijdens een intakegesprek hebben wij al snel een indicatie of er sprake kan zijn van hoogbegaafdheid. Je weet het dan echter niet 100 % zeker, als je echt een cijfer nodig hebt dan werken wij samen met professionals die de test af kunnen nemen. Voor onze therapie is het niet noodzakelijk dat je getest bent.
Aanpak op maat: Iedereen is uniek, met specifieke behoeften en uitdagingen. Wij passen de therapie aan aan jouw individuele behoeften, waarbij rekening wordt gehouden met jouw persoonlijkheid, interesses en cognitieve capaciteiten.
Hoogbegaafdheid is een gave. Hoogbegaafde kinderen groeien op tot hoogbegaafde volwassenen. Een minderheid weet echter van zichzelf dat hij hoogbegaafd is. Voor sommigen is deze onwetendheid geen probleem, voor anderen vormt de hoogbegaafdheid echter een voedingsbodem voor een aantal moeilijk te duiden hindernissen. Door een stukje psycho-educatie naast de beeldende therapie, leer je welke problematiek voortkomt uit jouw hoogbegaafdheid. In de therapie leer je hoe je hiermee om kunt gaan.
Als er gesproken wordt over hoogbegaafdheid, dan wordt het begrip creativiteit daarin als pijler meegenomen. Zowel het oude model van Mönks (1985) als het meest recente model van Duran (2018) vertellen dat (het cognitieve aspect van) hoogbegaafdheid bestaat uit zowel het hebben van een hoog IQ als een hogere mate van creatief denkvermogen. De modellen van hoogbegaafdheid suggereren een verband tussen de intelligentie en de mate van creativiteit.
Onderzoek van Silvia (2008) naar de relatie tussen intelligentie en creativiteit neemt het uitgangspunt in dat zowel creativiteit als intelligentie als hogere-orde variabelen moeten worden gezien. Een hogere intelligentie geeft een hogere mate van creativiteit en hiermee kan de aanname, dat uitzonderlijk intelligente mensen ook over een grotere mate van creativiteit beschikken, serieus worden genomen. Dit is de reden dat beeldende therapie zo geschikt is voor het behandelen van hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen.
In onderzoek (Nusbaum & Silvia, 2011) gericht op de hypothese dat intelligentie meer centraal staat in creatief denkvermogen dan momenteel wordt aangenomen door creativiteitsonderzoek wordt een grote rol van het executief functioneren gezien, ofwel de uitvoerende processen, als voorspeller van dit creatief denkvermogen. Onderzoek laat hierover zien dat het executief functioneren is gerelateerd aan cognitie (Ardila, Pineda & Rosselli, 2000). Een hogere intelligentie geeft derhalve een betere basis voor het executief functioneren en daarmee een beter ontwikkeld creatief denkvermogen.
Met het maken van de koppeling tussen de intelligentie en de mate van creativiteit lijkt er derhalve geen sprake te kunnen zijn van creativiteit als losstaand gegeven bij hoogbegaafdheid, zoals in het oude model van hoogbegaafdheid van Mönks (1985) gezien wordt, maar dat creativiteit deel uitmaakt van de totaalfactor ‘intelligentie’, samen met het IQ, zoals gezien wordt in het meest recente model van Duran (2018). Hierbij kan gesteld worden dat het executief functioneren een verbindende factor kan zijn. Hierdoor kan geconcludeerd worden dat creativiteit en een hoog IQ samen de factor ‘intelligentie’ bij hoogbegaafdheid bepalen. Een snelle en creatieve denkwijze kan ervoor zorgen dat de cliënt sneller afhaakt bij standaard, meer verbaal gerichte therapie, waardoor zowel hij als de therapeut meer baat hebben bij een invulling die bij de eigenschappen van de cliënt past. Creatieve therapie zou hier een passende vorm voor kunnen zijn omdat deze een beroep doet op het creatief denkvermogen van de cliënt.
Thomas (1999) doet in zijn casestudy verslag van psychotherapie bij een vastgelopen en onderpresterende hoogbegaafde jongen van 12 jaar en zijn gezin. De jongen vertoont ernstig externaliserend gedrag en reguliere therapie lijkt niet aan te slaan. Op het moment dat Thomas overstapt naar creatieve therapie wordt de impasse doorbroken en ontstaat er vooruitgang. Thomas geeft aan dat het creatieve potentieel van hoogbegaafden zo groot is waardoor ze gemakkelijk toegang hebben tot creativiteit als aan de ontwikkelingsbehoeften wordt voldaan. Het voorkomen dat hoogbegaafden hun creativiteit ontwikkelen, zorgt ervoor dat het gevoel van anders-zijn op een negatieve manier wordt beïnvloed en het verlaagt het zelfrespect en de eigenwaarde. Hiermee wordt destructief gedrag uitgelokt (Thomas, 1999). Ander onderzoek geeft aan dat het cruciaal is om binnen de begeleiding van hoogbegaafden therapeutische benaderingen te gebruiken die rekening houden met ontwikkelingsperspectieven (Silverman, 1993) en creativiteit (Moon & Hall, 1998). Hiermee worden het gebruik van metaforen, sprookjes en verhalen bedoeld. Deze benaderingen lijken vooral geschikt voor creatief begaafde kinderen en hun gezinnen.
Een studie bij patiënten met persoonlijkheidsstoornissen in het cluster B en/of C laat zien dat zowel deskundigen als patiënten het erover eens zijn dat creatieve therapie de vaardigheden op het gebied van emotieregulatie verbetert. Sommige patiënten in creatieve therapie ervoeren een verandering van overmatig beheerste naar meer spontane behandeling van emoties, terwijl andere patiënten een verandering ervoeren van impulsieve naar meer voelbare controle (Haeyen, Van Hooren & Hutschemaekers, 2015). Dit resultaat, samen met het gegeven dat creatieve therapie goed aan lijkt te sluiten bij de eigenschappen van hoogbegaafden, biedt perspectief voor het leren reguleren van de zo sterk ervaren emoties bij hoogbegaafden.
Ardila, A., Pineda, D., & Rosselli, M. (2000). Correlation between intelligence test scores and executive function measures. Archives of Clinical Neuropsychology, 150, 31–36.
Haeyen, S., Van Hooren, S., & Hutschemaekers, G. (2015). Perceived effects of art-therapy in the treatment of personality disorders, cluster B/C: A qualitative study. The Arts in Psychotherapy 45, 1–10.
Moon, S.M., & Hall, A.S. (1998). Family therapy with intellectually and creatively
Nusbaum, E.C., & Silvia, P.J. (2011). Are intelligence and creativity really so different? Fluid intelligence, executive processes, and strategy use in divergent thinking. Intelligence 39, 36–45.
Silverman, L.K. (1993). A developmental model for counseling the gifted. In L.K.
Silvia, P.J. (2008). Another look at creativity and intelligence: Exploring higher-order models and probable confounds. Personality and Individual Differences 44, 1012–1021.
Thomas, V. (1999). David and the Family Bane: Therapy with a Gifted Child and His Family. Journal of Family Psychotherapy, 10:1, 15-24.
(Hoog)begaafden leren het liefst in een zelf ontdekkende context waarin zij hun kennis, passies en emoties op een creatieve en innovatieve wijze kunnen inzetten, zodat ze deze ook leren begrijpen. Intelligente mensen beschikken doorgaans ook over een hogere mate van creativiteit. Deze sterke binding tussen intelligentie en creativiteit en de snelle en creatieve denkwijze zorgen dat de client gebaat kan zijn bij beeldende therapie.
Vaktherapie Hoogbegaafdheid is aangesloten bij de Federatie Vaktherapeutische Beroepen (FVB) en bij de Nederlandse Vereniging Beeldende Therapie (NVBT) onder nummer 111674. AGB Code Vaktherapie Hoogbegaafdheid: 25250014. AGB-Code Monique Bakker: … Voor klachten zijn wij aangesloten bij klachtenportaal zorg.